۲-۱-۳-۱ رویکردها و روش های اندازه گیری داراییهای نامشهود
اندازهگیری سرمایه فکری از دو جنبه دارای اهمیت است. یکی، درون سازمانی که هدف از آن تخصیص بهتر منابع در راستای کارایی و به حداقل رساندن هزینههای سازمان است، دیگری، برون سازمانی که هدف از آن، در دسترس قرار دادن اطلاعات سرمایهگذاریهای موجود و بالقوه سازمان برای پیشبینی رشد آینده و نیز برنامهریزیهای بلندمدت است. برای دستیابی به تصویری جامع از عملکرد عملیاتی و برآورد ارزش سازمان، میباید تمامی جنبههای سازمان بررسی شود. شیوههای رایج اندازهگیری که بر پایه حسابداری سنّتی استوارند به تنهایی از عهده این کار برنمیآیند (روس و همکاران،۱۹۹۷ ) اندریس اعتلای مدیریت داخلی، بهبود گزارشگری خارجی و انگیزههای قانونی و معاملاتی را از جمله دلایل اندازه گیری سرمایه فکری بر میشمرد (نقل از ستایش و کاظم نژاد، ۱۳۸۸ (
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
رویکردهای سنجش نامشهودها در چهار دسته اصلی قرار میگیرند:
روش های سرمایه فکری مستقیم: زمانی به کار برده میشوند که اجزای مختلف داراییهای نامشهود، قابل تشخیص باشند و مستقیماً ارزش گذاری شوند.
روش های ارزش حال سرمایه بازار: زمانی به کار برده میشوند که تفاوت بین جمع مبلغ سرمایه و ارزش دفتری (دارایی خالص) قابل محاسبه باشد.
روش های بازگشت دارایی: زمانیبهکاربردهمیشوندکهداراییهای مشهودو رشدمالیسالیانهبامتوسطصنعت، قابلمقایسه باشند. دراین روش میانگین درآمدهای بالاتر برای برآورد ارزش داراییهای نامشهود به کار برده میشود.
روش کارت امتیازی : زمانی به کار برده میشود که اجزای مختلف سرمایه فکری معین بوده، بتوان آنها را بر حسب کارت امتیازی و یا گراف منعکس کرد (فطرس و بیگی، ۱۳۸۸، ۳۷).
با توجه به رویکردهای یاد شده، روش های اندازه گیری متعددی برای سرمایه فکری ارائه شده که در جدول(۲-۱) به اختصار اشاره شده و در ادامه نیز به تشریح چند الگو که کاربرد بیشتری دارند، آمده است.
جدول( ۲-۲): الگوهای اندازه گیری سرمایه فکری (منبع: سویبی، ۲۰۰۲)
الگو | محقق | رویکرد | توصیف چگونگی سنجش |
حق ثبت اختراع | بونتیس (۱۹۹۶( | DIC | عامل فناوری را بر پایه تعداد ثبت اختراعهای صورت گرفته سازمان محاسبه میکند عملکرد سرمایه فکری بر اساس مجموعه ای از شاخصها مانند تعداد و همچنین هزینه ثبت اختراعها اندازه گیری میشود. |
روش ارزش گذاری جامع | مک فرسون (۱۹۹۸( | DIC | از رتبه بندی به وسیله شاخصهای تلفیقی وزنی استفاده میکند. |
کاوشگر ارزش | آندریسن و تیسن (۲۰۰۰( | DIC | محاسبه ارزش از راه شناسایی پنج نوع دارایی نامشهود صورت میگیرد که عبارتنداز:۱- داراییها و موجودیهای اولیه۲- مهارتها و دانش ضمنی ۳- ارزشهای اجتماعی و هنجارها ۴- تکنولوژی و دانش صریح ۵- فرآیندهای اصلی مدیریتی |
ارزش گذاری دارایی فکری | سولیوان (۲۰۰۰( | DIC | روشی است برای سنجش ارزش مالکیت فردی |
ارزش آفرینی کل | اندرسون مک لین (۲۰۰۰( | DIC |