و) ویلاها، پارک‌ها و باغ‌های دارای ارزش هنری و تاریخی؛
ز) میادین عمومی، خیابان‌ها، جاده‌ها و دیگر فضاهای بیرونی شهری دارای جنبه‌های هنری و تاریخی؛
ح) محوطه‌های معدنی که گویای جنبه‌های تاریخی و انسان‌شناختی می‌باشد؛
ت) کشتی‌ها و شناورهای با ارزش هنری، تاریخی و انسان‌شناختی؛
ی) انواع معماری روستایی دارای ارزش تاریخی و انسان‌شناختی که شاهدی بر اقتصاد سنتی روستایی است.
-
- بدون خدشه به مقررات مواد ۶۴ و ۱۷۸به اشیای مورد اشاره در بندهای ۱ و الف و هـ بند ۳ که کار هنرمندان در قید حیات می‌باشند یا بیش از ۵۰ سال از ایجاد آنها نمی‌گذرد اموال فرهنگی اطلاق نمی‌شود».
همچنین ماده ۱۱ این قانون مواردی همچون اماکن عمومی، استودیوی هنرمندان، آثار معاصر معماری دارای ارزش‌های هنری، وسائط نقلیه که بیش از ۷۵ سال قدمت دارند و آثار نقاشی، مجسمه‌سازی و دیگر آثار هنری خلق شده توسط نویسندگان در قید حیات که کمتر از ۵۰ سال قدمت دارند را در صورت وجود شرایط لازم در قوانین مربوطه اموال فرهنگی قلمداد کرده است.
ماده فوق‌الذکر اشعار داشته است: «بدون خدشه به اعمال مقررات ماده ۱۰ اشیاء ذیل نیز در صورت وجود شرایط لازم مقرر در قوانین مربوطه اموال فرهنگی محسوب می‌شوند: الف- دیوارنگاری‌ها، سپرهای نشان‌دار، دیوار نوشته‌ها، پلاک‌ها، کتیبه‌ها، پرستش‌گاه ها و دیگر تزئینات ساختمانی، در معرض دید عموم گذاشته شوند یا خیر، مذکور در بند ۱ ماده ۵۰؛ ب- استودیوهای هنرمندان مذکور ماده ۵۱؛ ج- موزه‌های عمومی مذکور در ماده ۵۲؛ د- نقاشی‌ها، مجسمه‌ها، هنرهای گرافیک و هرگونه هنری که خالق آنها زنده بوده و قدمت آنها کمتر از ۵۰ سال است، مذکور در مواد ۶۴ و ۶۵؛ هـ- کارهای معماری معاصر دارای ارزش هنری خاص مذکور در ماده ۳۷؛ و- عکس‌ها به همراه نگاتیوها و قالب‌های آنها، نمونه‌های کارهای سینمایی، مواد سمعی و بصری یا سکانس‌هایی از تصاویر در حال حرکت، مستندهای وقایع، شفاهی مذکور در ماده ۶۵ به هر شکلی که تولید شده‌اند و قدمت آنها بالای ۲۵ سال است؛ ز- وسائل حمل و نقل مذکور در ماده ۶۵ و بند ۲ ماده ۶۷ که قدمت آنها بیش از ۷۵ سال است. ح- اموال و ابزارهای دارای ارزش تاریخ علم و فن‌آوری مذکور در ماده ۶۵ که قدمت آن بیش از ۵۰ سال است؛ ت- بقایای تعیین‌شده به موجب قوانین لازم‌الاجرا راجع به حمایت از میراث تاریخی جنگ جهانی اول مندرج در بند ۲ ماده ۵۰».
ترکیه
براساس قانون شماره ۵۲۲۶ راجع به حفاظت از اموال فرهنگی و طبیعی مصوب ۲۰۰۴، اموال فرهنگی به اموال فرهنگی و علمی اصیل منقول یا غیرمنقول موجود در سطح یا زیرزمین و زیرآب که متعلق به دوران تاریخی یا ماقبل تاریخ بوده و با علم، فرهنگ، مذهب، هنرهای زیبا یا زندگی اجتماعی مرتبط می‌باشد اطلاق می‌گردد.[۵]
با توجه به این تعریف بخش دوم قانون مذکور به اموال فرهنگی غیرمنقول و بخش سوم به اموال فرهنگی منقول تقسیم شده است.
ماده ۶ این قانون ضابطه فرهنگی محسوب شدن آثار و اموال غیرمنقول را ساخته‌شدن آنها تا پایان قرن نوزدهم میلادی اعلام نموده است. البته بر این ضابطه کلی استثنائاتی وارد شده است.
مطابق این ماده اموال فرهنگی و طبیعی غیرمنقول که بایستی حفاظت شوند به شرح ذیل است:
الف) اموال غیرمنقول که تا پایان قرن نوزدهم ساخته شده است؛
ب) اموال غیرمنقول ساخته شده پس از تاریخ فوق که وزارت فرهنگ و گردشگری به دلیل اهمیت و ویژگی‌های آن ارزشمند می‌داند؛
ج) اموال فرهنگی غیرمنقول موجود در محوطه‌های حفاظت‌شده؛
د) بدون توجه به تاریخ اشاره شده، ساختمان‌ها یا محوطه‌هایی که مربوط به دوره‌های مهم جنگ‌های ملی استقلال و بیانیه جمهوریت ترکیه بوده یا خانه‌ها و ساختمان‌هایی که توسط مصطفی کمال آتاتورک[۶] استفاده می‌شده است بدلیل ارتباط آن با تاریخ ملی کشور».
در ادامه این ماده به‌طور تمثیلی مصادیقی از اموال فرهنگی غیرمنقول را احصاء کرده است که مقبره‌های سنگی، سنگ‌های حجاری و نقاشی‌شده، غارهای نقاشی‌شده، تپه‌ها، سنگ‌چین‌ها، نواحی حفاری، دژها، گورستان‌ها، قلعه‌ها، پادگان‌ها، ارگ‌ها، کاروان‌سراها، حمام‌های عمومی، مدارس، آرامگاه‌ها، پل‌ها، نهرهای آبی، مخازن آب و چاه‌ها، بقایای جاده‌های تاریخی، کارگاه‌های کشتی‌سازی، کاخ‌های تاریخی، مساجد، آشپزخانه‌های عمومی و بیمارستان‌ها از جمله مهمترین این مصادیق هستند.
ماده ۲۳ این قانون بدون تعیین معیار زمانی مشخص، مبادرت به تعریف اموال فرهنگی منقول و طبیعی نموده است. طبق ماده مذکور «اموال فرهنگی و طبیعی منقول که باید تحت حفاظت قرار گیرند؛ الف- کلیه اموال فرهنگی و طبیعی که متعلق به دوران تاریخی و یا ماقبل تاریخ یا دوران زمین‌شناسی بوده و شواهدی در دست باشد که اهمیت آنها را از دیدگاه مردم‌شناسی، دوران ماقبل تاریخ، باستان‌شناسی و تاریخ هنر بازگو کند و یا اینکه منعکس‌کننده ویژگی‌های اجتماعی، فرهنگی، تکنیکی و علمی آن دوران باشد تمامی فسیل‌های گیاهی و جانوری، اسکلت‌های انسانی، ابزارهای فلزی یا استخوانی، مجسمه‌ها، چاقوها، وسایل تهاجمی و تدافعی، شمایل‌ها، تاج‌ها، اسناد و نوشته یا ترسیم‌شده روی پوست یا فلز، ترازوها، سکه‌ها، کتاب‌های خطی یا تذهیب شده و…؛ ب- اسناد و دیگر اموال ارزش تاریخی که به جنگ ملی استقلال و بنیانگذاری جمهوری ترکیه مربوط می‌باشند و همچنین لوازم شخصی متعلق به آتاتورک و اسناد، کتاب‌ها، نوشته‌ها و اموال منقول مشابه که از نظر تاریخ ملی ترکیه دارای اهمیت هستند».
فرانسه
مهمترین منبع شناخت رویکرد قانون گذار فرانسوی به مقوله میراث فرهنگی و ملی، قانون «میراث» ملی فرانسه است. این قانون مشتمل بر هفت کتاب است:
قانون میراث [ملی فرانسه]، این میراث را «دربرگیرنده مجموعه اموال منقول یا غیرمنقول در تملک بخش دولتی یا خصوصی» دانسته است که «واجد خصیصه و صبغه تاریخی، هنری، باستانی، زیبائی‌شناسی، علمی یا فنی باشند».[۷] قانون شماره ۶۴۳-۲۰۰۰ دهم ژوئیه ۲۰۰۰ درباره حمایت از «گنجینه‌های ملی» با توجه به ماده ۱-۱۱۱ قانون میراث [ملی فرانسه]، اموالی را که از نقطه نظر تاریخی، هنری یا باستانی دارای منفعت و خصیصه قابل توجهی در میراث ملی هستند، «گنجینه ملی» نامیده است. ماده ۱-۱۱۱ فوق‌الذکر آورده است «اموال متعلق به مجموعه‌ها [کلکسیون‌ها]ی دولتی (عمومی) یا مجموعه‌های مربوط به موزه‌های فرانسه، اموال طبقه‌بندی شده در راستای اجرای مقررات مربوط به آثار تاریخی[۸] و در بایگانی و همچنین دیگر اموالی که از نقطه‌نظرتاریخی، هنری یا باستانی دارای منفعت بزرگی در میراث ملی قلمداد می‌گردند، به عنوان گنجینه‌های ملی[۹] محسوب می‌شوند».
با توجه به مواد قانون میراث [ملی فرانسه]، مهمترین معیارهای تفکیک آثار فرهنگی- تاریخی از سایر آثار، قدمت اثر (یکصد سال) و ماهیت اثر (هنری، باستانی، علمی یا فنی) می‌باشد. به همین علت در قوانین مختلف فرانسه[۱۰] و بویژه قانون میراث [ملی فرانسه] اموال و اشیایی که دارای یکی از دو ویژگی فوق باشند با اوصاف تاریخی، باستانی، هنری، زیبایی‌شناسی، علمی یا فنی از سایر آثار متمایز و در زمره آثار فرهنگی و میراث ملی و گنجینه‌های ملی طبقه‌بندی گردیده‌اند.
ماده ۱۱-۱۱۲ قانون میراث [ملی فرانسه] به منظور تعیین مصادیق اموال فرهنگی، این اموال را به چهاردسته تقسیم کرده است:
نخست، اموال فرهنگی که در گروه‌های تعریف شده توسط آیین‌نامه شورای دولتی قرار می‌گیرند؛ این دسته از اموال عبارتند از:
اموال طبقه‌بندی شده در زمره آثار تاریخی یا در بایگانی تاریخی؛
اموال وارد در عنوان گنجینه‌های ملی؛
دوم، اموال فرهنگی که به یک شخص عمومی تعلق دارند و در فهرست مجموعه‌های موزه فرانسه و دیگر موزه‌ها یا نهادهایی که مأموریت‌های میراث فرهنگی مشابه‌ای را انجام می‌دهند، بایگانی‌ها یا صندوق‌های نگهداری کتابخانه‌ها ذکر شده‌اند یا در زمره آثار تاریخی یا در بایگانی تاریخی طبقه‌بندی شده‌اند؛
سوم، اموال فرهنگی که در عمارات و مکان‌های برگزاری علنی مراسم و آیین‌های خاص یا در محل‌های اجتماعی مذهبی نگهداری می‌شوند، در زمره آثار تاریخی یا در بایگانی تاریخی طبقه‌بندی و به عنوان گنجینه ملی قلمداد می‌شوند؛
چهارم، اموال فرهنگی موجود در فهرست مجموعه‌های موزه فرانسه که متعلق به یک شخص حقوقی خصوصی با هدف غیرانتفاعی است.
در تعریف میراث باستانی، ماده ۱-۵۱۰ آورده است «کلیه آثار و بقایای حیات بشریت که به کمک حمایت، نگهداری و مطالعه از طریق کاوش‌ها و حفاری‌ها و اکتشافات، اجازه توسعه و گسترش تاریخ بشریت و ارتباط آن با محیط طبیعی را می‌دهد، عناصر میراث باستانی هستند».
سوریه
مطابق ماده ۱ قانون آثار باستانی سوریه، آثار باستانی به اموال منقول و غیرمنقول بنا، ساخته، تولید، نوشته یا ترسیم‌شده توسط انسان که دارای سابقه و قدمت حداقل دویست سال میلادی یا دویست و شش سال هجری باشد اطلاق می‌گردد.
البته مقامات مسؤول آثار باستانی[۱۱] دارای این حق می‌باشند که تمام اموال منقول و غیرمنقولی را که، بدون توجه به معیار قدمت، دارای ویژگی‌های تاریخی، هنری یا ملی باشند به عنوان آثار باستانی در نظر بگیرند. این امر باید در یک تصمیم یا حکم غیرقضایی (وزارتی) بیان گردد.
قانون صدرالذکر آثار باستانی را به غیرمنقول و منقول تقسیم نموده و برای هر یک مصادیقی نیز ذکر کرده است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
براساس ماده ۳ این قانون آثار باستانی بر دو نوع هستند: «آثار باستانی غیرمنقول و منقول؛ الف- آثار باستانی غیرمنقول؛ این آثار متصل به زمین بوده ، همانند غارهای طبیعی یا ساخت بشر که انسان‌های اولیه یا قدیم بر روی آن تصاویر یا کتیبه‌هایی را ترسیم کرده‌اند و همچنین خرابه‌های به جا مانده از شهرها و ساختمان‌ها و بناهای مدفون در زیر تپه‌ها، بناهای تاریخی که برای مقاصد مختلفی همچون مساجد، کلیساها، معابد، قصرها، منازل، بیمارستان‌ها، مدارس، قلعه‌ها، دژها، حصارها، زمین‌های ورزشی،سالن‌های تئاتر، مهمانسرا، حمام‌ها، گورستان‌ها، کانال‌ها، سدها ساخته شده‌اند و مخروبه‌های مربوط به چنین بناهایی و همه آنچه که مربوط به آنها می‌باشند از قبیل درب‌ها، پنجره‌ها، ستون‌ها، بالکن‌ها، راه‌پله‌ها، سقف‌ها، کرسی‌ها، محراب یا قربان گاهی و سنگ مقبره‌ها. ب- آثار باستانی منقول: این آثار در واقع ساخته شده‌اند تا مجزا و مستقل از زمین و بناهای تاریخی باشند و می‌توانند از مکانی به مکان دیگر منتقل شوند از قبیل تندیس‌ها، سکه‌ها، تصاویر، قلم‌زنی‌ها و تولیدات یا هرگونه مواد برای ساختن و موارد مصرف آنها…».
البته شایان ذکر است که برخی آثار باستانی منقول در صورتی که بخشی از آثار غیرمنقول بوده یا برای تزئین و آراستن آن بکار روند به عنوان آثار غیرمنقول در نظرگرفته می‌شود. این امر توسط مقامات مسؤول آثار باستانی مقرر و تعیین می‌گردد.[۱۲]
مصر
مطابق ماده ۱ قانون حفاظت از آثار باستانی مصر مصوب ۱۹۸۳ «آثار باستانی عبارت است از اموال منقول یا غیرمنقولی که محصول تمدن‌های مختلف، علوم، ادبیات از اعصار پیش از تاریخ تا یکصد سال قبل می‌باشد که یا ارزش باستانی دارد و یا یادمانی از تمدن‌هایی می‌باشد که در سرزمین مصر بنیانگذاری شده است».
علاوه بر این بدون توجه به قدمت تاریخی یک صد سال، آثار منقول یا غیرمنقول دارای ارزش تاریخی، علمی، مذهبی، هنری یا ادبی ممکن است بنابر درخواست وزیر فرهنگ و موافقت نخست‌وزیر، آثار باستانی محسوب شود.[۱۳]
ماده ۲ قانون مذکور در این‌خصوص مقرر داشته است کلیه آثار منقول یا غیرمنقول که ارزش تاریخی، علمی، مذهبی، هنری یا ادبی دارد ممکن است به اراده نخست‌وزیر و بنابر درخواست وزیر فرهنگ میراث باستانی تلقی شود حتی اگر تاریخ پیدایش آن در محدوده تاریخی مذکور در بند ۱ نباشد چرا که حفاظت و حمایت از چنین اثری بر منافع ملی استوار است. چنین اثری باید طبق شرایط این قانون به ثبت برسد و هرکس که مالک آن است از روزی که رسماً متوجه تصمیم متخذه در این‌خصوص می‌شود مسؤول نگهداری آن خواهد بود و مجاز نیست به هیچ‌وجه تغییری در آن ایجاد کند.
یونان
اشیای فرهنگی و یادمان (آثار تاریخی) عباراتی می‌باشد که قانون شماره ۳۰۲۸ راجع به حمایت از آثار باستانی و میراث فرهنگی مصوب ۲۰۰۲ یونان برای توصیف میراث فرهنگی به کار برده است. مطابق بند ۱ ماده ۲ قانون مذکور اشیای فرهنگی به اشیایی گفته می‌شود که نشانگر ردپای انسان و خلاقیت فردی و جمعی بشریت باشد.
یادمانها نیز به اشیای فرهنگی که بخشی از میراث فرهنگی کشوراست اطلاق می‌گردد که براساس این که قبل از سال ۱۸۳۰ میلادی ساخته شده یا پس از آن به آثار تاریخی کهن (باستانی) و آثار تاریخی جدید طبقه‌بندی شده‌اند.[۱۴]
