اهداف اصلی این پژوهش به طور خاص در چند مورد خلاصه میشوند:
الف) بررسی و گردآوری دستگاه واجی گویش جوشانی شامل تمامی واکه[۳۳]ها و همخوان[۳۴]هایی که در این گویش در گفتار روزمره به کار میروند و همچنین محل تولید[۳۵] و شیوهی تولید[۳۶] این آواها
ب) ذکر فرایندهای واجی فعال در این گویش و ارائه مثال برای هر مورد
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
ج) ارائه و توضیح فرایندهای واج-واژی موجود در گویش جوشانی
دـ) ارائه و توضیح شیوهی منحصر به فرد صرف افعال در زمان های مختلف در یک حالت خاص از فعل در این گویش
۱-۴ ضرورت انجام پژوهش
یکی از بخشهایی که در پژوهشهای زبانی و فرهنگی هر کشوری باید به طور اخص و جدی مورد تحقیق قرار گیرد بررسی و ثبت گویشها و لهجههای موجود در آن کشور است. زیرا گویشها بخش مهمی از پیکرهی زبانی و گنجینهی فرهنگی هر ملت را تشکیل میدهند. ثبت و بررسی گویشها و ویژگیهای آنها موجب حفظ تاریخ، فرهنگ و ارزشهای یک کشور و مردم آن میشود. چرا که اگر این مهم انجام نشود، به همراه آخرین گویشور هر گویشی که ثبت نشده، آن گویش و قسمتی از فرهنگ مردم آن کشور به خاک سپرده میشود.
در حوزهی گویشها و به طور کلی گونه های زبانی ایران پژوهشها و فعالیتهای زیادی نیز انجام شده است. از جملهی آنها میتوان به فعالیتهای فرهنگستان زبان و ادب فارسی اشاره کرد که شامل اقدام به گردآوری و ثبت اطلس گویشی ایران و همچنین چاپ مجلهی علمی گویششناسی میباشد. شمار بسیار مقالات و پژوهشهایی که هر ساله در حوزهی گویششناسی انجام و چاپ می شود گواه اهمیت این حوزه است.
پژوهش حاضر نیزبا بررسی جنبه های مختلف گویش جوشانی، سعی دارد در راستای حفظ این گنجینهی مهم زبانی و فرهنگی یعنی مجموعهی گویشها و لهجهها و همچنین تکمیل اطلس گویشی ایران گامی بردارد.
چند مورد از فواید گردآوری گویشهای ایرانی که توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی ارائه شده عبارتاند از:
بازشناسی واژگان کهن و نادر در متون ادب فارسی یا متون بازمانده از دیگر زبانهای ایرانی که به فارسی امروز نرسیده است
آگاهی از چگونگی دگرگونیهای آوایی/واجی، ساختواژی (صرفی)، نحوی، معنایی و واژگانی در طول زمان در مناطق مختلف
طبقهبندی[۳۷] دقیقتر زبانها و گویشهای ایرانی و شناخت روابط موجود میان آنها
فراهم آوردن مواد لازم برای مطالعات تاریخی - تطبیقی، به ویژه در بازسازی صورت[۳۸]های کهن و شناخت مفهوم نامهای خاص
فراهم آوردن مواد ایرانی تبار برای واژهسازی و واژهگزینی در زبان فارسی
گردآوری داده[۳۹]های لازم برای تدوین فرهنگ ریشهشناختی[۴۰] زبان فارسی
گردآوری داده های لازم برای تهیهی اطلس زبانشناسی ایران
آگاهی از ساختهای متفاوت زبانی و در نتیجه شناخت بهتر همگانیهای زبان[۴۱] و امکان ارزیابی نظریههای زبانی
آشنایی با آداب و رسوم، باورها و اوضاع فرهنگی و اجتماعی مناطق مختلف
ثبت و ضبط گویشهای رو به زوال[۴۲] برای استفادهی پژوهشگران آینده
۱-۵ استفاده کنندگان از نتایج پژوهش
نتایج تحقیق حاضر میتواند برای کلیهی علاقمندان، دانشجویان و اساتید گرایشهای زبانشناسی، ادبیات[۴۳]، مردمشناسی[۴۴] و فرهنگ عامه مفید باشد. همچنین این پژوهش میتواند به عنوان بخشی از گنجینهی گویشها در فرهنگستان زبان و ادب فارسی در تکمیل اطلس گویشی ایران استفاده شود.
۱-۶ پرسشهای پژوهش
_ دستگاه واجی گویش جوشانی شامل چه واج[۴۵]هایی است؟
_ آیا نظام واجی گویش جوشانی با نظام فارسی معیار[۴۶] متفاوت است؟
_ چه فرایندهای واجی و آوایی در گویش جوشانی وجود دارد؟
_ آیا ساختواژهی فعلی[۴۷] در گویش جوشانی با فارسی معیار متفاوت است؟
_ آیا گویش جوشانی از نظر ساخت انواع واژهها همچون اسم[۴۸]، صفت[۴۹] و قید[۵۰] تفاوتی با گونهی معیار[۵۱] دارد؟
۱-۷ فرضیه های پژوهش
_ دستگاه واجی گویش جوشانی شبیه به دستگاه واجی گونهی معیار است لیکن با تفاوت جزئی در محل و شیوهی تولید بعضی آواها و تفاوت کم در تعداد واجها
_ بخش زیادی از فرایندهای واجی و آوایی گویش جوشانی تا حدی شبیه به دیگر گونه های استان کرمان است، اما فرایندهای متفاوت با آنها نیز در آن وجود دارد.
_ ساختواژهی فعلی گویش جوشانی با گونهی معیار متفاوت است اما ساخت واژهی مقوله های دیگر ممکن است چندان متفاوت نباشد.
۱
-۸ تعریف مفاهیم کلیدی
گویششناسی: عبارت است از مطالعه تنوعات موجود در واژگان و ساختار دستوری زبان که به طور عمده با تنوعات جغرافیایی مرتبط است (مالکجر[۵۲]، ۲۰۱۰ : ۱۲۷).
گونه: اصطلاحی خنثی است که می توان آن را بدون تأکید بر لهجه یا گویش یا زبان بودن آنچه بدان تکلم میشود، به کار برد (چمبرز و ترادگیل، ۱۹۹۸: ۴).
لهجه: این اصطلاح هنگامی به کار میرود که تفاوت میان دو یا چند گونهی یک زبان اساساً آوایی/واجی باشد (کریستال[۵۳]، ۲۰۰۸).
گویش: گویشهای یک زبان گونههایی از آن زباناند که تفاوتهای آوایی / واجی، دستوری و واژگانی با یکدیگر دارند. اما با این وجود برقراری ارتباط میان گویشهای مختلف یک زبان کم وبیش ممکن است (چمبرز و ترادگیل، ۱۹۹۸: ۴).
زبان: هرگاه تفاوت میان دو گونهی زبانی به اندازهای باشد که برقراری ارتباط را ناممکن سازد، آن دو گونه، دو «زبان» متفاوت هستند.
فرایندهای واجی: به تأثیر[۵۴] و تأثیرپذیریهای آوایی و تظاهرات ناشی از آن، فرایندهای واجی گفته می شود. فرایندهای واجی نمایانگر ویژگیهای سطح آوایی با سطح واجی است؛ به این معنی که نشان می دهد صورت زیر ساختی و انتزاعی[۵۵] زنجیرهی واجی واژهها و تکواژها چگونه تحقق آوایی مییابد (مشکوه الدّینی، ۱۳۷۴: ۱۳۰)
۱-۹ ساختار پژوهش
پژوهش حاضر شامل پنج فصل است. فصل اول که مقدمهی پژوهش است، به بیان مسئلهی پژوهش، پرسشها و فرضیههایی که در ابتدای پژوهش مطرح بودهاند، اهداف و تعریف مفاهیم کلیدی پژوهش پرداخته است. فصل دوم پژوهش با عنوان پیشینهی پژوهش ارائه شده و نمونههایی را از پژوهشهایی که در حوزهی گویششناسی[۵۶] انجام شدهاند ارائه داده است. فصل سوم عنوان روش انجام پژوهش را دارد و شامل مسائلی همچون شیوهی گردآوری داده ها و گویشوران میباشد. فصل چهارم که با عنوان داده ها آورده شده است، به طور کامل و دقیق داده های گویش جوشانی را بررسی کرده است. فصل پنجم که بحث و نتیجه گیری است به تحلیل زبانشناختی داده های حاصل و مقایسهی آنها با پژوهشهای دیگر پرداخته و در نهایت مطالب جمعبندی و نتیجهگیری شده است.
فصل دوم
بررسی پیشینهی
تحقیق
۲-۱ مقدمه
گویششناسی از موضوعاتی است که در تمام زبانهای دنیا پژوهشهایی در حوزهی آن موجود است. عمدهی استفاده از نتایج کارهای گویشی مختص کشوری است که گویش مذکور گویشی از زبان آن کشور است. در این فصل ابتدا به ارائه نمونههایی از کارهای گویشی که در حوزهی لهجهها و گویشهای زبان فارسی در ایران انجام شدهاند می پردازیم. در بخش بعد تعدادی از پژوهشهای گویشی که خارج از ایران و بر پایهی زبانهای دیگری انجام شدهاند را بررسی خواهیم کرد.
باید دانست که پژوهشهای گویشی خود دارای تنوعات بسیاری هستند و از دیدگاه های متفاوتی گونه ها و یا حتی یک گونهی زبانی را بررسی می کنند. ممکن است یک پژوهش گویشی تنها به ارائه نظام واجی یگ گونهی زبانی بپردازد. پژوهشی دیگر ممکن است فرایندهای واجی گویش را بررسی کند. ممکن است پژوهشگری واژگان گویش را که به یک حوزهی خاص فرهنگی مربوط هستند بررسی کند و شخص دیگری به مطالعهی ساختواژه (صرف) یا نحو گویش بپردازد.
برخی از پژوهشهای گویشی ممکن است پژوهشهای میان رشتهای باشند. به عنوان مثال پژوهشهایی که جنبهی مردمشناختی را نیز علاوه بر مسائل زبانی وارد می کنند یا مسائل مربوط به بقا یا زوال گویشها. این قبیل مطالعات گرچه به حوزهی گویششناسی مرتبط هستند اما از آن جهت که با موضوع مورد مطالعهی ما در این تحقیق رابطه[۵۷]ی کمتری دارند، از ذکر مقالات و پژوهشهای این چنین در این فصل خودداری میکنیم.
در این فصل ابتدا به تعدادی از پژوهشهای گویشی پرداخته میشود که در استان کرمان و در مورد گونه های زبانی این استان انجام گرفتهاند. سپس شماری از پژوهشهای حوزهی گویش شناسی که بر روی دیگر گونه های زبانی و گویشهای مناطق مختلف ایران انجام شده است معرفی و بررسی خواهد شد. در پایان به تعدادی از مطالعات گویشی انجام شده در خارج از ایران اشاره خواهد شد.
