این روش یکی از قدیمیترین و متداولترین روشهای تشخیص سل بشمار میرود که در سال ۱۹۰۸ توسط Mantex به صورت داخل جلدی تزریق شد اما از سال ۱۹۳۴ تا کنون تست PPD[62] جایگزین تستOld Tuberculin شد و تنها تغییر تست PPD تا به اکنون، اضافه کردن توین به آن است، که به جهت کم شدن جذب آن بوده است .(Guld j. et al., 1995) روش استفاده این تست بدین صورت است که ۲ واحد به کودکان و ۵ واحد به بزرگسالان به صورت زیر جلدی تزریق می شود و پس از ۴۸-۲۴ ساعت جواب قرائت می شود. جوابهای مثبت به شرح زیر میباشند:
در مناطقی که واکسن ب.ث.ژ جهت پیشگیری استفاده می شود، اندوراسیون پوستی بیشتر از ۱۰ میلیمتر
در مناطقی که واکسن ب.ث.ژ جهت پیشگیری استفاده نمی شود، اندوراسیون پوستی بیشتر از ۵ میلیمتر و یا بیشتر در مناطقی که واکسن ب.ث.ژ جهت پیشگیری استفاده می شود و یا افرادی که با مایکوباکتریوم محیطی برخورد داشته اند، ممکن است نتیجه تست پوستی، مثبت کاذب شود.
۱۵-۱۰% افراد مسلول به این تست پاسخی نمیدهند، درنتیجه ویژگی این تست کمتر از ۵۰% میباشد، به خصوص در افرادی که همزمان به سل و ایدز مبتلا میباشند (Kaufmann S.H.E. and vanHelden P., 2008).
۲-۱۸-۲. کشت
یکی از روشهای متداول تشخیص سل در دنیا این روش میباشد و در واقع روش Gold Standard که از دو نوع محیط کشت استفاده می شود (Rekha B. and Swaminathan S., 2007).
یکی از این محیط کشتها، محیطی است با پایه تخم مرغ مانند محیط کشت لونشتاین جانسون و محیط کشت دیگر، محیطی است با پایه آگار مانند Middle Brooke 7H10 وMiddle Brooke 7H11 که محیط کشت با پایه تخم مرغ ارزانتر و با حساسیت بیشتری از محیط کشت با پایه آگار میباشد و میکروبها در مدت ۱۴ روز رشد خواهند داشت و در نواحی اندمیک بیشتر از محیط کشت با پایه آگار استفاده می شود (Singh Sanka M. and Gopinathk M., 2007).
۲-۱۸-۳. تهیه اسمیر
تهیه اسمیر یکی از رایجترین و متداولترین روشهای تشخیص سل محسوب می شود و مزایای آن ساده و ارزان بودن و همچنین سرعت آن نسبت به دیگر روشها میباشد. در مشاهده با میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ فلورسانس باید ۵۰۰ باسیل در هر میلیمتر خط وجود داشته باشد و در افرادی که همزمان به سل و ایدز مبتلا میباشند این روش نسبت به کشت، حساسیت کمتری را نشان میدهد زیرا در اینگونه افراد به دلیل تشکیل نشدن حفره سلی در ریه، میزان کمتری از باسیلها وارد خلط میشوند و برای بالا بردن حساسیت این روش به جای رنگآمیزی ذیل نلسون از روش رنگآمیزی فلورسانس استفاده می کنند .(Chiristenes W.L., 1974)
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۲-۱۸-۴. تکنیک PCR[63]
در این روش یکی از ژنهای اختصاصیM. tuberculosis که حساسیت کمتر از CFU 10 را دارد، جهت تشخیص نمونههای بیوپسی و نمونههای حاصل از اسپیراسیون، مورد استفاده قرار میگیرد و به دلیل حساسیت بالای این روش احتمال جواب مثبت کاذب کم خواهد بود.
یکی از این ژنها، ژن IS6110 با تعداد کپی بالا در ژنوم میباشد که در برخی از سوشها بیش از ۲۰ کپی از این ژن را دارا هستند و در برخی از سوشها که تعداد کپی پایینی از این ژن وجود دارد، احتمال جواب مثبت کاذب هم بیشتر خواهد بود. از دیگر این ژنها میتوان به ژنهای ۱۶srRNA وMIRU (Mycobacterial Interospersed Repetitive Unite) اشاره کرد.
۲-۱۸-۵. بررسی اینترفرون گاما[۶۴]
این تست قابلیت این را دارد که جایگزین تست PPD شود اما حساسیت کمتری را از خود نشان میدهد. در این تست PBMC بیمار را در معرض آنتیژنهای اختصاصیM. tuberculosis قرار می دهند و سپس میزان اینترفرون گاما (پاسخ ایمنی تاخیری) مترشحه از سلولهای PBMC در شرایط invitro مورد بررسی قرار می دهند. هنگامی که شخص در برابرM. tuberculosis قرار میگیرد تست مثبت خواهد بود.
این تست به دو صورت Quaniferon Testو TSpot Test انجام میپذیرد. در تست اول ۳ آنتیژن CFP-10 ،ESAT-6 و T.B7.7 استفاده می شود و توسط الایزا بررسی می شود، در تست دوم هم از ۲ آنتیژن CFP-10 و ESAT-6 استفاده می شود و توسط روش Elis-POT بررسی می شود (Kaufmann S.H.E. and vanHelden P., 2008).
۲-۱۸-۶. رادیوگرافی ریه
در این روش برخلاف روشهای دیگر به جای بررسی پاتوژن، به بررسی تغییرات ایجاد شده در بافت ریه توسط پاتوژن مورد بررسی قرار میگیرد. این روش ممکن است علاوه بر سل فعال، سل اولیه و نهفته[۶۵] را هم تشخیص دهد و ممکن است در افرادی که سل و ایدز را همزمان دارند، هیچگونه تغییراتی را در ریه آنها نشان ندهد .(Baily G.V., 1980)
۲-۱۹. اپیدمیولوژی
-
- tuberculosisیک سوم جمعیت جهان را آلوده کرده و در سال ۲۰۰۰ میلادی، براساس تخمین به عمل آمده، حدود ۲/۸ میلیون مورد جدید سل در جهان بروز کرده است و ۹۵% موارد بیماری و ۹۸ درصد موارد مرگ ناشی از بیماری سل در کشورهای در حال توسعه رخ داده و ۷۵% موارد سل موجود در کشورهای مزبور، به گروههای سنی فعال از نظر اقتصادی (یعنی ۱۵ تا ۵۰ سال) تعلق داشته است )جدول ۲-۱(.
در سال ۲۰۱۲، ۶/۸ میلیون نفر به بیماری سل مبتلا بودند و از این تعداد ۳/۱ میلیون نفر در اثر بیماری جان باختند که ۳۲۰۰۰۰ نفر همزمان به HIV نیز مبتلا بوده اند. سهم مرگ و میر حاصل از MDR. TB نفر بوده است. تعداد مردان مبتلا بمراتب بیشتر از زنان مبتلا بوده است.
در سال ۲۰۱۲ افریقا و آسیای جنوب شرقی ۵۸% مبتلایان به سل را در سراسر جهان شامل میشدند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) گزارش گردید که ۹۰ درصد آن متعلق به کشورهای در حال توسعه بوده است. البته، با توجه به این که میزان بیماریابی و گزارش در بسیاری از برنامه های ملی پایین است، احتملا موارد گزارش شده فقط درصد کمی از کل موارد را نشان می دهند. در صورتی که وضعیت کنترل سل در جهان به همین صورت باقی بماند و تلاش های کنترلی بیشتری صورت نگیرد، ممکن است میزان موارد سالانه سل از اکنون تا ۲۰۲۰ تا ۴۰ درصد افزایش یابد. ارقام تخمینی فوق جهت پیبردن به نسبت و میزان مرگ و میر کنونی کافی است اما برای تعیین خطوط کلی در آینده کافی نمی باشد. آمار موجود نیز واقعی نیست، به دلیل این که بسیاری از موارد بیماری تشخیص داده نشده و یا بسیاری از مواردی را که مثبت تشخیص دادهاند، گزارش نکرده اند (W.H.O., 2012).
تصویر۲-۵: میزان بروزM. tuberculosis درنقاط مختلف جهان در سال ۲۰۱۲
جدول۲-۳: تخمین موارد ومتوسط میزان بروز سل در جهان در سال۲۰۱۰
WHO Region | Total number of cases estimated by WHO | |
number (thousands) | rate per 100,000 | |
Africa | ۲۸۰۸ | ۳۶۳ |
The Americas | ۳۳۱ | ۳۷ |
Eastern Mediterranean | ۵۷۰ | ۱۰۵ |
Europe | ۴۳۳ |