اندازه گیری عملکرد واحدها اساسی است و این نه تنها به این دلیل است که انجام این کار فرایند تصمیم گیری را بهبود می بخشد، بلکه همچنین به این دلیل است که می تواند در بهبود نتایج سهم داشته باشد. بنابراین یک روش شناسی برای پشتیبانی ارزیابی عملکرد واحدها لازم است. با این حال مهم است در نظر داشت که اندازه گیری عملکرد کار ساده ای نیست. مدیریت عملکرد واحدها دشوار است چون همیشه به راحتی نمی توان فهمید چه چیزی و چگونه باید اندازه گیری شود و همچنین به این دلیل که اغلب توافقی بین تصمیم گیرندگان درگیر در فرایند ارزیابی لازم است. (فری یرا وهمکاران،۲،۲۰۰۷).
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
علیرغم پیشرفت قابل توجهی که طی سالهای اخیر برای توسعه چارچوب های اندازه گیری عملکرد انجام شده است و یکی از بهترین نمونه های آن ارزیابی عملکرد وکارایی از طریق تحلیل پوششی داده ها است، می دانیم که هنوز مسائلی هستند که لازم است بیشتر مورد تحقیق قرار گیرند تا سیستم های اندازه گیری عملکرد مبنای قوی تری را برای مدیریت بهبود موثر ارائه دهند.
روشهای زیادی برای بررسی و سنجش کارایی یک موسسه یا شرکت وجود ندارد اما یکی از همین روشها روش تحلیل پوششی دادهها می باشد که در این تحقیق از این روش استفاده خواهد شد. در روش تحلیل پوششی دادهها هرچه بتوان ورودی ها و خروجی های بیشتری را برای محاسبه کارایی وارد مدل کرد رقم محاسبه شده به رقم واقعی نزدیکتر است.
ضرورت و اهمیت تحقیق
معیارها و نسبتهای مختلفی برای ارزیابی سلامت شرکت ها وجود دارد که یکی از آنها کارایی است. به طور کلی کارایی توانمندی کلی هر شرکت را در تبدیل دادهها به ستاندهها در مقایسه با استاندارد مشخصی، تعیین میکند و ممکن است مقایسه شرکت های مختلف براساس سودآوری با توجه به گذشتهی تاریخی مختلف و همچنین مقررات بیش از حد و سهمیه و سقفهای اعتباری تعیین شده و وامهای تکلیفی معیار منصفانهای برای قضاوت نباشد و ممکن است واحدی کارا باشد، ولی به دلایلی سودآور نباشد.(امیری،۱۳۸۰)
طی سالهای اخیر تعداد زیادی از مطالعات انتشار یافته اند که کارایی شرکت ها و موسسات مالی و غیر مالی مختلف را بررسی می کنند. اکثریت عمده آنها از تکنیک غیر پارامتری تحلیل پوششی داده ها برای اندازه گیری کارایی شرکت ها و موسسات استفاده می کنند.
مدل تحلیل پوششی داده ها می تواند برای به حداقل رساندن ورودی ها یا به حداکثر رساندن مقادیر ورودی ضمن حداقل ثابت نگه داشتن سطوح خروجی در مقادیر جاری به کارگرفته شود در حالی که تمرکز بر خروجی با هدف به حداکثر رساندن سطوح خروجی بدون افزایش استفاده از ورودی ها می باشد. (کوپر[۱۲] و همکاران، ۲۰۰۰).
یکی از ویژگی های جالب تحلیل پوششی داده این است که به هر واحد اجازه می دهد یک گروه محک زنی را شناسایی کند. یعنی یک گروه از واحدها که اهداف و اولویت های یکسانی دارند اما بهتر عمل می کنند. در این ارتباط هدف تحلیل پوششی داده ها احترام گذاشتن به اولویت های هر واحد تصمیم گیری[۱۳] است به این ترتیب که به تمام آنها اجازه می دهد ساختار وزنی را برای ورودی ها و خروجی ها انتخاب کنند که بیشترین نفع را برای ارزیابی آن واحد در بر دارد. در نتیجه هدف آن طبقه بندی هر واحد به بهترین نحو در مقایسه با سایر واحدها است(فری یرا[۱۴] وهمکاران،۵،۲۰۰۷).
پایین بودن سطح کارایی در بسیاری از سازمانهای تولیدی و خدماتی، یکی از مشکلات مهم کشورهای روبهپیشرفت است و مسئلهی عدم تشکیل سرمایه به مقدار کافی نیز، بر مشکل فوق افزوده شده که علت این امر، همانا ضعف نهادهای مالی و بازارهای مالی اینگونه کشورها است: چرا که نهادهای مالی و اعتباری هستند که میتوانند با تجهیز منابع خود و تخصیص آنها به صورت کارا، هزینههای تامین مالی را کاهش داده و نرخ تشکیل سرمایه را افزایش دهند.
یکی از اهداف اصلی تحقیق بررسی و مشخص کردن معیارهایی برای اندازه گیری عملکرد مدیران شرکت به عنوان یک جایگزین برای تحلیل نسبت که قبلا مورد استفاده قرار گرفته است می باشد. یافته های تحقیق چالش هایی را ایجاد می کند که فرصت هایی مفید برای تحقیقات بیشتر در آینده حاصل می نماید. یافته های تحقیق نتایج مفیدی را برای مدیریت یک شرکت در نظر شناسایی منافع ناکارایی بویژه برای شرکت های که نمی توانند به سطوح خروجی مطلوب دست یابند- با توجه به منابعی که برای استفاده در اختیار داشته اند- ارائه می دهد. تحقیق حاضر به مدیریت امکان می دهد روی مسائلی تمرکز کند که به او در بهبود عملکرد کلی شرکت در آینده یاری می رسانند. تحلیل پوششی داده می توانند برای پشتیبانی ارزیابی شرکت از طریق توسعه سیستم های ارزیابی عملکرد چند بعدی و رسیدگی صریح به مصالحه های میان ابعاد مختلف عملکرد و منافع ذینفعان مختلف استفاده شود.
اهداف تحقیق
هدف اصلی:
بررسی و ارزیابی عملکرد مالی شرکتهای صنعتی
اهداف فرعی:
الف) مقایسه کارایی مالی شرکتهای صنعتی
ب) تحلیل کارایی مالی شرکتهای صنعتی
- هدف کاربردی:
از آنجایی که هدف اصلی این طرح شناسایی مناسب ترین روش برای محاسبه کارایی شرکت های صنعتی می باشد، لذا هدف از این مطالعه کاربرد نتایج این پژوهش در نظام محاسبه کارایی و رتبه بندی شرکت ها و همچنین مشخص کردن عوامل موثر در کارایی و موانع موجود در عدم کارایی می باشد.
سوالات تحقیق
-آیا بین متغیرهای ورودی(نهادهها) و کارایی عملیاتی رابطه ای وجود دارد؟
-آیا بین متغیرهای خروجی(ستاندهها) و کارایی عملیاتی رابطه ای وجود دارد ؟
-آیا بین حداکثرسازی سود و کارایی عملیاتی رابطه ای وجود دارد ؟
فرضیات تحقیق
- بین نهاده ها (متغیرهای ورودی) و کارایی مالی شرکت های صنعتی رابطه معناداری وجود دارد.
- بین ستانده ها (متغیرهای خروجی) و کارایی مالی شرکت های صنعتی رابطه معناداری وجود دارد
تعاریف و اصطلاحات
کارایی: کارایی عبارت است از نسبت بازده واقعی بدست آمده به بازدهی استاندارد و تعیین شده(مورد انتظار) یا نسبت مقدار کاری که انجام میشود به مقدار کاری که باید انجام شود. از جمله مقیاسهایی که برای تعریف و ارزیابی بهرهوری ارائه شدهاند، مقیاسهای کارایی هستند. مقیاسهای کارایی، نهادهها یا منابع یک سازمان را با کالاها و خدمات نهایی که تولید میشوند، مقایسه میکنند. کارایی به نسبت کمیت خدمات و تولیدات ارائه شده به هزینه مالی یا نیروی کار که برای ارائه آنها لازم است اشاره دارد. با این حال این مقیاس و شیوه اندازهگیری بهرهوری، میزان رضایت مشتری یا میزان دسترسی به هدف مطلوب را اندازه نمیگیرد. برای مثال مقیاسهای کارایی نسبت تعداد افراد درمانشده را به نفر ساعت کار پزشکان نشان میدهد؛ حال آنکه مقیاسهای اثربخشی طوری طراحی شدهاند که نشان دهند؛ از کل بیماران تحت درمان چه تعداد در معالجه موفق بودهاند. کارایی به معنای تلف نکردن منابع است و از نسبت ستاده کل نهاده به کل به دست می آید.(آذر و ترکاشوند،۲۶،۱۳۸۵)
تحلیل پوششی داده ها : تحلیل پوششی داده یک تفکیک برنامه نویسی خطی است که در آن مرز به صورت تکه تکه از روی مشاهدات بهترین روش گردآوری می شود (مشاهداتی که به عنوان ۱۰۰% کارآمد طبقه بندی شده اند). این روش هیچگونه فرم تابع را برای داده ها مشخص نمی کند و این امکان را می دهد که آن توسط داده ها تعیین می شود (که در وزن خروجی ها و ورودی ها بازتاب یافته است).(دارل ودیوید،۲،۲۰۰۵)تحلیل پوششی داده ها پایه (فرم ضربی آن) در نسخه بازده به مقیاس ثابت می تواند به صورت شرط به حداکثر رساندن کارایی برای وزن های خروجی u و وزنهای ورودی N برای I ورودی x و j خروجی y بیان شود (دارل ودیوید،۳،۲۰۱۲).
اثربخشی: منظور از اثربخشی در واقع بررسی میزان موثر بودن اقدامات انجام شده برای دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده است. به عبارتی ساده تر در یک مطالعه اثربخشی، میزان تحقق اهداف اندازه گیری می شود. اما به نظر می رسد برای تعریف مفهوم اثربخشی میبایست گامی فراتر نهاد، به این معنا که اثربخشی هنگامی در یک دوره آموزش حاصل خواهد شد که اولا نیازهای آموزشی به روشنی تشخیص داده شود. ثانیا برنامه مناسبی برای برطرف ساختن نیازها طراحی شود. ثالثا برنامه طراحی شده به درستی اجرا گردد و رابعا ارزیابی مناسبی از فرایند آموزش و در نهایت دستیابی به اهداف انجام شود.
بهرهوری: بهره وری از مفاهیم و مواردی است که چنین تعریف میشود: «مقدار کالا و یا خدمات تولید شده در مقایسه با هر واحد از انرژی و یا کار هزینه شده بدون کاهش کیفیت یا به این شکل: اثربخشی بعلاوه کارایی». به دیگر سخن، بهرهوری، عبارتست از، بدست آوردن حداکثر سود ممکن، با بهره گیری و استفاده از نیروی کار، توان، استعداد ومهارت نیروی انسانی، تجهیزات و… به منظور ارتقاء. بهره وری به نسبت کار انجام شده به کاری که باید انجام میشده اطلاق میشود.
روش گردآوری اطلاعات
روش گردآوری داده ها در این تحقیق از دو روش کتابخانه ای و میدانی و نوع روش تحقیق مطالعه موردی در بازار بورس اوراق بهادار خواهد بود. مبانی نظری آن از کتب و مجلات فارسی و لاتین و مقالات متعدد از اینترنت استخراج و گردآوری گردیده است و بخش میدانی تحقیق از طریق جمع آوری اطلاعات از سایت کدال و نرم افزار ره آورد نوین می باشد. اطلاعات جمع آوری شده در این تحقیق توسط روش تحلیل پوششی داده ها به تابع هدف تبدیل شده و تابع هدف توسط نرم افزار مذکور بهینه خواهد شد.
محدوده تحقیق ( موضوعی , زمانی و مکانی )
الف) قلمرو مکانی:
قلمرو مکانی این تحقیق کلیه شرکت های صنعتی پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار می باشد.می باشد.
ب) قلمرو زمانی:
این تحقیق در سال ۱۳۹۳ انجام یافته است که برای مطالعه آن از اطلاعات مالی سال های ۱۳۸۷ لغایت ۱۳۹۲ استفاده شده است. که اطلاعات مورد نیاز پنج سال مطروحه از صورت های مالی و یادداشت های توصیفی این شرکت ها میباشد.
ج) قلمرو موضوعی:
موضوع پژوهشی در مدیریت یا مهندسی مالی میباشد که هدف آن بررسی و ارزیابی کارایی فنی شرکتهای صنعتی با بهره گرفتن از مدل کارت امتیازی متوازن و مدل تحلیل پوششی داده هاست.
جامعه آماری این تحقیق شرکتهای صنعتی عضو بورس است.که اطلاعات این جامعه بصورت سالانه از سال ۱۳۸۷ تا سال ۱۳۹۲ جمع آوری شده است. در این تحقیق نمونه آماری همان جامعه آماری می باشد.
ساختار تحقیق
در این فصل ما به بیان موضوع و مساله اصلی تحقیق و نیز بیان این موضوع که هدف و دغدغه اصلی محقق از انجام این تحقیق چه بوده است پرداختیم. در ابتدای فصل به بررسی و تبیین این اهداف و دغدغه ها پرداختیم و در ادامه در خصوص فرضیه ها و سوالات اصلی محقق صحبت کردیم. یکی از نتایج این تحقیق این موضوع است که اهمیت محاسبه و برآورد کارایی یک شرکت و یا موسسه از مهمترین فعالیت ها می باشد و ما در این تحقیق ما با توصل به روش تحلیل پوششی داده ها سعی بر انجام این برآوردها داریم.
فصل دوم
ادبیات تحقیق
مقدمه
واحدهای صنعتی از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار هستند و می توان گفت که یکی از مهمترین ارکان هر دولت و کشوری واحدها و بنگاههای اقتصادی آن کشور هستند. از طرفی دیگر یکی از مهمترین این واحدها شرکت های صنعتی عضو بورس هستند . ضمنا در مهمترین ارگان اقتصادی یک کشور نمیتوان بدون ارزیابی عملکرد ، انتظار موفقیت و پیشرفت در آن موسسه را داشت. در این میان یکی از مهمترین و کاراترین روشهای ارزیابی کارایی واحدهای اقتصادی تحلیل پوششی دادهها میباشد. مساله مهم در این تحقیق یافتن راهی جدید برای بهبود عملکرد موسسات مالی و نیز شرکت های مهم میباشد. بررسی روند عملکرد در ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است و این به دلیل درآمد یا هزینهزایی برای دولت است. بنابراین در این پژوهش هدف اصلی ما بررسی و ارزیابی شرکت های صنعتی میباشد.